NGHỆ SĨ THỊ GIÁC NGUYỄN ĐỨC PHƯƠNG (PHƯƠNG GIÒ) CÙNG KTS NGUYỄN HÀ THĂNG HOA VỚI XEM ĐÊM, CÀNG ĐÊM

Đúng như cái tên của chương trình triển lãm ánh sáng  “Xem Đêm, Càng Đêm”, khung giờ khai mạc và mở cửa hàng ngày của nó cũng được bắt đầu vào thời điểm trời chạng vạng. Vào lúc 18h30, Chủ nhật , ngày 05 tháng 07 vừa qua, tại không gian triển lãm của Manzi, số 2 Ngõ Hàng Bún, “Xem Đêm, Càng Đêm” đã được khai mạc trong một sức hút của ánh sáng ma mị và huyền ảo.

Cụm sắp đặt ánh sáng đập vào ánh mắt người thưởng lãm đầu tiên, ngay khi bước qua cánh cửa chính kín mít

Có lẽ chính cái tên thật giản đơn mà cũng thật bí hiểm của triển lãm đã tạo nên sự hiếu kỳ cho những ai chớm biết đến là muốn ào tới! Không như những không gian triển lãm thường thấy, chào đón khách thưởng lãm là một cánh cửa nhôm đen kín bưng, lạnh lẽo nhưng với miếng giấy đỏ rực lửa và dòng chữ “XEM ĐÊM is here”. Đơn giản mà đầy sức hút!

Bạn đã bao giờ nín thở, khẽ đẩy một cánh cửa mà bạn cảm thấy khá bí hiểm để khám phá cái không gian phía sau với bao tò mò bao trùm lấy tâm trí của mình? Chính nó! Là nó! Cái cánh cửa và không gian phía sau của “Xem Đêm, Càng Đêm” là thế!

Cái bóng tối được dìm tối đa để làm bật lên thứ ánh sáng tựa như những chú đom đóm bay trong đêm. Nếu khách thưởng lãm không xem qua bản giới thiệu sẽ thực sự rất mông lung với cái cảm giác lạ lẫm mà như thân thuộc này!

“…Chiều cun cút

Một mình

Không lửa không đèn

Nhòm nhõm thâu đêm

Chết thèm cái bóng

Xa là trời sao

Gần là đom đóm.”

Bài thơ Chiều cun cút của nhà văn, nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam - Phùng Cung chính là nguồn cơn cho các tác giả mượn làm tiêu đề. “Xem Đêm, Càng Đêm” vốn được lấy cảm hứng từ văn hóa truyền thống vùng Tây Bắc và đồng bằng Bắc Bộ. Cảm hứng này, nếu ai từng chạm tới và yêu mến những vần thơ trong tập thơ “Xem Đêm” của Phùng Cung thì sẽ thấy rất nhiều nét tương đồng. Nếu như với tập thơ nói trên của Phùng Cung, người đọc không có mối liên hệ tâm hồn, năng lực liên tưởng thì cũng khó mà thưởng thức hết vẻ đẹp của các tác phẩm, thì với “Xem Đêm, Càng Đêm” của Nghệ sĩ Phương Giò và KTS Nguyễn Hà, khách thưởng lãm cũng cần ít nhiều mối liên hệ như thế.

Cụm sắp đặt kín đáo nhất, gần cửa ra vào với vẻ mộc mạc nhưng đầy bí ẩn. Nhìn tựa như một cái gì đó khá tâm linh của người bản địa vùng Tây Bắc.

Các tác phẩm trong triển lãm này được tạo hình theo phom dáng những vật dụng bình dị trong đời sống nông thôn Việt Nam nhưng theo một cách trừu tượng, đơn giản mà rất chiều sâu. Nó đòi hỏi người thưởng lãm phải dừng lại, phải ngắm nhìn, phải thả trôi theo ánh sáng và những hình khối để cảm nhận!

Tác phẩm có vẻ như mô phỏng ngôi nhà sàn của người dân tộc vùng Tây Bắc với đầu rau giữa nhà (là khối đất nặn hình hơi khum, gồm 3 hòn đặt chụm đầu vào nhau để bắc nồi lên đun)

Nếu như với “Xem Đêm” của Phùng Cung, ranh giới giữa thơ chơi và thơ có ích, giữa quá khứ và hiện tại, giữa mộng và thực, giữa tình và cảnh, giữa ánh sáng và bóng tối… đã thống nhất hài hoà làm cho thế giới trong đó có một vẻ đẹp giản dị nhưng kì diệu, huyền ảo, không phải ai cũng có thể thưởng thức, cảm thụ, thì với “Xem Đêm, Càng Đêm” của Nguyễn Đức Phương và Nguyễn Hà cũng tựa như vậy. Theo như chia sẻ trong bản giới thiệu của triển lãm, chương trình này theo một cách nào đó, là một cuộc thu gom ký ức, là một lần thử làm rõ bản chất của đêm, của im lặng và của bóng tối. Mà nó thực chất chính là cái sự thống nhất của ranh giới nói trên!

Thấp thoáng ngôi nhà bên những phiến đá, ánh trăng đêm, những con gia súc lặng im trong cái thở khẽ của bóng tối, một chiếc gương nhỏ vô tình mà cố ý trong sự sắp đặt sáng tạo như đưa đẩy hình ảnh về một người con gái thả hồn bên những thứ giản dị rất đời, bỗng trở nên diệu kỳ trong vũ điệu ánh sáng của màn đêm.

Nếu bạn chưa biết nhiều về Nghệ sĩ thị giác Nguyễn Đức Phương với nghệ danh Phương Giò, thì đến với “ Xem Đêm, Càng Đêm” bạn sẽ thấy ngay đây là một người có sức sáng tạo đa dạng trên nhiều chất liệu và có quan tâm sâu sắc tới văn hóa bản địa. Những tác phẩm được tạo hình từ các chất liều truyền thống như giấy dó, vải,màu chàm, than, nhôm đúc.. cho đến các nguyên liệu công nghiệp hiện đại như composite, thép… Điều này đã tạo nên một hiệu ứng bất ngờ về thị giác và công năng của từng tác phẩm.

Cụm sắp đặt với các vật dụng giản dị trong đời sống nông thôn Việt Nam được chế tác từ nhiều vật liệu công nghiệp hiện đại.

Từ tổng thể cho đến chi tiết, người xem như được dạo chơi trong đời sống của con người và thiên nhiên Tây Bắc và đồng bằng Bắc Bộ.

Cụm sắp đặt tựa như nhà bên núi

Một chút ý đồ trong ánh sáng tạo nên điểm hút cho ánh nhìn. Bởi có thứ ánh sáng tựa ánh trăng mà người thưởng lãm chợt như thấy cảnh em bé và chú trâu cùng nhau trò chuyện trên đồng cỏ lộng gió đêm hè.

Chương trình triển lãm ánh sáng này là một nghệ thuật sắp đặt trong sự sáng tạo có tính tương đồng giữa nghệ sĩ Phương Giò và kiến trúc sư Nguyễn Hà. Chương trình được chia làm 2 phần, tựa như 2 chương trong một cuốn truyện dài. Chương 1 - XEM ĐÊM diễn ra từ 05/07 đến 19/7 trong cung giờ 15h-21h từ thứ 3 cho đến chủ nhật. Chương 2 - CÀNG ĐÊM diễn ra từ 23/07 đến 30/07 trong cung giờ như trên. Mỗi chương là một cuộc trưng bày mới, một loạt sắp đặt mới và một cách tái tạo không gian mới. Vào cửa tự do!

Một chương trình nghệ thuật xứng đáng để thưởng lãm và đắm mình trong thứ ánh sáng và những hình khối rất đời! Nghệ thuật là không giới hạn, nhất là nghệ thuật sắp đặt, trừu tượng! Mỗi ý đồ lại gợi mở vô vàn những ý nghĩa theo từng tư duy khác nhau! Đến để ngắm nhìn, đến để cảm nhận và đến để thấy vô vàn những điều vẫn quanh ta kỳ diệu trong đêm đến thế nào!

Photographer: Gia An

NETMODE.VN